El ve Üst Ekstremite Cerrahisi Nedir?
El cerrahisi, el ve üst ekstremitenin (el, el bileği, önkol, dirsek ve omuz bölgeleri) hastalık ve yaralanmalarının tanı ve tedavisiyle ilgilenen bir tıp dalıdır. Bunun yanı sıra alt ekstremite (uyluk, bacak ve ayak bölgeleri) yaralanmaları da el cerrahisi kapsamında değerlendirilir. Bu branş, damar, sinir ve tendon kesilerinin onarımı, doğumsal anomalilerin tedavisi ve brakial pleksus yaralanmaları gibi durumlarda uzmanlıkla çözüm sunar.
El cerrahisi, genellikle mikrocerrahi teknikleriyle birlikte uygulanır. Mikroskop yardımıyla hassas damar, sinir ve tendonların onarımı gerçekleştirilebilir.
Mikrocerrahi Nedir?
Mikrocerrahi, cerrahi mikroskop veya özel büyütücü gözlükler kullanılarak uygulanan bir cerrahi tekniktir. Bu yöntemle, çıplak gözle görülmesi zor olan damar, sinir ve lif yapıları hassas şekilde tedavi edilir. Mikrocerrahinin en çok kullanıldığı alanlar şu şekilde sıralanabilir:
- Parmak ve uzuv kopmalarının dikilmesi.
- Sinir ve tendon onarımları.
- Kompozit doku nakilleri (kas, deri ve damar).
Mikrocerrahinin Uygulama Alanları
- Parmak kopmaları ve ampütasyonlar
- Tendon ve sinir nakilleri
- Kas ve dokulardaki kayıpların giderilmesi
- Avuç içi yaralanmaları
El Cerrahisi Hastalıkları Nelerdir?
El cerrahisinin kapsadığı hastalıkları detaylıca incelemek gerekirse:
1. El, El Bileği ve Ön Kol Yaralanmaları
A. Parmak ve Uzuv Kopmaları
El, parmak, ön kol, kol, ayak ve bacak kopmaları, onarım gerektiren kritik durumlardır. Kopmanın şekli ve yaralanmanın boyutu tedavi seyrini etkiler.
B. Atardamar, Sinir ve Tendon Yaralanmaları
- Damar kesileri: Kan kaybına ve doku ölümüne yol açabilir.
- Sinir kesileri: Hareket ve duyusal kayıplara sebep olur.
- Tendon kesileri: Kas gücünün kemiklere aktarılmasını engeller.
C. Kırık ve Çıkıklar
El, el bileği, ön kol ve dirsekte meydana gelen kırık-çıkıklar el cerrahisinin alanına girer.
2. Sinir ve Tendon Sıkışması
A. Karpal Tünel Sendromu
El bileğindeki median sinirin sıkışması sonucu oluşan bu rahatsızlık, ilk üç parmakta uyuşma ve güçsüzlüke yol açar. Tedavisinde cerrahi serbestleştirme yöntemi kullanılabilir.
B. Ulnar Oluk Sendromu
Dirsek seviyesinde ulnar sinirin sıkışmasıyla dördüncü ve beşinci parmaklarda uyuşma görülür.
C. De Quervain Tendiniti
Başparmağı hareket ettiren tendonlarda sıkışma sonucu oluşur. İleri seviyede cerrahi tedavi gerektirebilir.
D. Tetik Parmak Sendromu
Parmak büyütülmesini sağlayan tendonlarda sıkışma nedeniyle parmak hareketlerinde takılma ve ağrı meydana gelir.
3. Tümör ve Tümör Benzeri Oluşumlar
A. Ganglion Kistleri
El bileğinde oluşan bu kistler, cerrahi yöntemle alınabilir.
B. Dupuytren Hastalığı
Avuç içinde parmak kasılmalarına yol açar. Cerrahi tedavi ile kontrol altına alınabilir.
C. İyi Huylu ve Kötü Huylu Tümörler
Tendon, kemik ve yumuşak doku kaynaklı tümörler multidisipliner tedavi gerektirir.
4. Romatizmal ve Enfeksiyon Hastalıkları
Romatizmal hastalıklar ve mikroorganizmaların tetiklediği artrit ve tendinit gibi rahatsızlıklar el cerrahisinin ilgilendiği alanlardandır. İlerlemiş deformitelerde cerrahi tedavi uygulanabilir.
5. Doğumsal Anomaliler ve Doğum Yaralanmaları
Fazla parmak (polidaktili), yapışık parmak (sindaktili) gibi durumlar cerrahi müdahalelerle tedavi edilir. Zorlu doğumlarda meydana gelen köprücük kemiği kırıkları da el cerrahisi kapsamında ele alınır.
